Znaczenie małżeńskiej jedności w nauczaniu św. Jana Chryzostoma o wdowieństwie na podstawie „Oracji do młodej wdowy”

Prezentowana publikacja jest próbą usystematyzowania nauczania Jana Chryzostoma o wdowieństwie. Złotousty śmiało mógłby być współcześnie określany „duszpasterzem wdów”. Jako biskup Konstantynopola opiekował się ponad trzytysięczną grupą samotnych kobiet, z których wiele było wdowami. Z niektórymi, takimi jak Olimpia czy wdowa po Terazjuszu, utrzymywał przyjacielskie relacje. Jego spojrzenie na wdowieństwo ukształtowała w dużej mierze postawa jego własnej matki, owdowiałej w bardzo młodym wieku.

Oracja do młodej wdowy (Ad viduam iuniorem) Chryzostoma jest jednym z pierwszych tekstów podejmujących temat wdowieństwa na chrześcijańskim Wschodzie. Choć nie jest to utwór dogmatyczny, a raczej rodzaj zachęty [παραμυθητικός λόγος], zawiera istotne teologicznie sformułowania składające się na chrześcijańską wizję jedności małżeńskiej i wypływający z niej ideał absolutnej monogamii. W przeciwieństwie do wielu pisarzy chrześcijańskich pierwszych czterech wieków Chryzostom nie wyprowadza wartości wdowieństwa z wartości dziewictwa. To  jedność małżeńska stanowi według niego klucz do rozumienia wartości wdowieństwa jako jego esencjalne źródło.

Publikacja została podzielona na dwa główne rozdziały. Rozdział pierwszy zawiera dogłębną analizę tekstów Chryzostoma o wdowieństwie, ze szczególnym uwzględnieniem Oracji do młodej wdowy. Rozdział drugi odwołuje się do najważniejszych tekstów Jana poruszających zagadnienie jedności małżeńskiej, w szczególności do Ad viduam iuniorem, De non iterando coniugio oraz XX Homilii na List św. Pawła do Efezjan. Cała praca stara się ukazać przekrojowo rolę małżeńskiej jedności w antropologii Chryzostoma, jak również przedstawić jej odniesienie do archetypu jedności istniejącego w Trójcy Świętej.

Uzupełnieniem monografii jest nie publikowane wcześniej polskie tłumaczenie Oracji do młodej wdowy, które może przybliżyć czytelnikowi sposób rozumienia przez biskupa Konstantynopola takich pojęć, jak wdowieństwo, jedność małżeńska czy absolutna monogamia. Pionierskie tłumaczenie zostało opatrzone komentarzem.