W dialogu i zwarciu

W dialogu i zwarciu  bezsprzecznie wypełnia ważną lukę. Dotychczas brakowało w polskiej literaturze syntetycznego opracowania relacji Stolicy Apostolskiej z ZSRR. Wielkim atutem książki jest też jej popularyzatorski charakter.

-Paweł Kowal 

A ile dywizji ma papież? – pogardliwie zapytał podobno Stalin. Chociaż mogłoby się wydawać, że oświadczenia Stolicy Apostolskiej mają znaczenie jedynie symboliczne, nawet dziś wystąpienia papieża Franciszka na temat wojny ukraińsko-rosyjskiej regularnie rozpalają opinię publiczną i prowokują do dyskusji nad niejasną postawą głowy Kościoła katolickiego wobec konfliktu.

Nowa monografia Andrzeja Grajewskiego pozwala przyjrzeć się temu, jak kształtowały się stosunki bilateralne między Watykanem a Moskwą w czasach istnienia Związku Radzieckiego. Autor spędził długi czas w zagranicznych archiwach i na podstawie własnych badań wciągająco opisał niemal 75 lat burzliwej historii relacji, w których twarda rywalizacja przeplatała się z próbami osiągnięcia porozumienia.

Czy dwie sprzeczne ideologie były skazane na konflikt? Czy podczas największych kryzysów „zimnej wojny” Kościół katolicki zawsze opowiadał się po stronie Zachodu, czy może próbował występować w roli bezstronnego mediatora? Czy ekumeniczne postulaty Soboru Watykańskiego II, zmiany wewnątrz Kościoła katolickiego i otwarcie na dialog z Cerkwią prawosławną doprowadziły do przygaszenia sporów?

Wreszcie, co sprawiło, że zwieńczeniem tego procesu stał się pontyfikat Jana Pawła II – papieża, który środków do realizacji swoich głównych celów duszpasterskich i politycznych upatrywał w regionie Europy Środkowo-Wschodniej, wrażliwym z perspektywy Kremla?

Andrzej Grajewski (ur. 1953) – polski politolog i dziennikarz, długoletni zastępca redaktora naczelnego tygodnika „Gość Niedzielny”.  Autor między innymi „Papież musiał zginąć. Wyjaśnienia Ali Agcy (2011) oraz „Rosja i krzyż. Z dziejów Kościoła Prawosławnego w ZSRR”  (1989). Był członkiem Kolegium Instytutu Pamięci Narodowej I kadencji i członkiem Polsko-Rosyjskiej Grupy do Spraw Trudnych.