Święci 1944. Będziesz miłował

Dominikanin ojciec Michał Czartoryski, redemptorysta Józef Palewski, diecezjalny ksiądz z Łodzi Tadeusz Burzyński, jezuita Władysław Wiącek i pallotyn Józef Stanek. Wreszcie para błogosławionych: Róża Czacka i kardynał Stefan Wyszyński (wówczas kapelan powstańczy). To właśnie siedmioro wspaniałych. Co ich łączy oprócz udziału w powstaniu, w bardzo zresztą różnych rolach? Można odpowiedzieć jednym słowem: miłość. Taki jest z resztą podtytuł książki: „Będziesz miłował”, nawiązujący do obrazu przywołanego we wspomnieniach Prymasa Tysiąclecia.

Ksiądz Wyszyński, który słynął z częstych wypraw do lasu, gdzie się modlił i spowiadał, wrócił do Lasek z nadpaloną kartką przyniesioną przez wiatr z Warszawy. Była mocno zniszczona, ale ocalały jej środek i napis „Będziesz miłował”. Pojął wtedy, że jest to najświętszy apel walczącej Warszawy do nas i do całego świata. Apel i testament. Właśnie według tego klucza autorka dobierała i opisała swoich bohaterów, bo też z tym przesłaniem nas pozostawili. Nieoczywistym, bo przecież poszukując owego niespisanego testamentu powstania, mówiono i pisano dotąd przede wszystkim o niepowstrzymanym pragnieniu wolności. „Chcieliśmy być wolni i wolność sobie zawdzięczać” – te słowa Jana Stanisława Jankowskiego, delegata rządu na kraj) witają dziś gości Muzeum Powstania Warszawskiego.

Święci 1944 to siedem portretów dopełniających się, tworzących jedną ikonę. Czasem jednak poszczególni bohaterowie toczą między sobą niezwykły dialog. Agata Puścikowska przytacza zapiski, które odkrywają także wątpliwości i rozterki tamtego czasu.