Studia Pastoralne 20 (2024)

Manipulacja oznacza taki sposób wpływania na osoby lub grupy, by te nieświadomie, z przekonaniem o wolności dokonywania własnych wyborów, realizowały to, czego oczekuje manipulator. Człowiek zatem mylnie sądzi, że jest autorem własnych myśli, przekonań czy preferencji, bądź autonomicznym sprawcą podjętego działania, podczas gdy jest jedynie narzędziem w rękach rzeczywistego sprawcy zmierzającego do wykreowania pożądanych przez siebie zachowań, postaw czy osobowości manipulowanego. Wraz z postępem cywilizacyjnym – z którym wiąże się ściśle ewolucja mass mediów – można powiedzieć, że manipulacje w różnorakiej formie spotykamy na każdym kroku, tym bardziej że minęły czasy topornej manipulacji mającej na celu tylko doraźnie wprowadzić odbiorcę w błąd. Współczesne formy manipulacji są wielokierunkowe i wielopłaszczyznowe. Wpływają one na postępowanie oraz sposób i charakter podejmowanych decyzji nie tylko przez konkretnego człowieka, ale i całych społeczeństw. Dlatego też warto nie tylko znać różnorakie mechanizmy manipulacji, ale także różne jej oblicza, z którymi mamy do czynienia w zasadzie we wszystkich wymiarach kształtujących naszą rzeczywistość. O tych niektórych obliczach manipulacji mających ogromny wpływ na życie konkretnego człowieka i całych społeczności traktuje dwudziesty numer „Studiów Pastoralnych” (ks. dr hab. Bogdan Biela, redaktor naczelny).